Ағаш бетіне геометриялық оюды орындау

Предмет: Технология
Категория материала: Рабочие программы
Автор:
Сабақтың тақырыбы:Ағаш бетіне геометриялық оюды орындау.                               Сабақтың  мақсаты:  ою- өрнек   туралы   түсінік   беру. Білімділік:   қазақ   халқының   ою- өрнек   түрлеріне   сипаттама   беру. Дамытушылық:   ою- өрнектің   тілін   түсіндіру,   сырына   мән   беру   арқылы                                                   оқушылардың   шығармашылық   қабілетін   дамыту. Тәриелік:   ою- өрнек   арқылы   оқушылардың ой-өрісін,   білімін   жан- жақты   дамыту,   халқымыздың   асыл   мұраларын, салт- дәстүрін,   өнерін   құрметтеуге   тәрбиелеу. Сабақтың  түрі:   дәстүрлі   сабақ Сабақтың  типі:   аралас   сабақ. Сабақтың  әдісі:   топпен   жұмыс,  түсіндіру,  сарамандық  жұмыс. Сабақтың  көрінекілігі:  слайдтар: «Ә.Қастеевтің  сөзі»,  «Ою-өрнектер», «Сергіту  сәті»,                                                      «Б.Момышұлының  сөзі». Пәнаралық  байланыс:   бейнелеу  өнері,   әдебиет,   математика. Сабақтың  барысы:    1.Ұйымдастыру   бөлімі.                                  Оқушылармен   амандасу,   түгелдеу.   Екі   топқа   бөлу.                                     2.   Үй   тапсырмасын   сұрау.                                              3.   Жаңа   сабақ.            Өнерді   таудың   бұлағынан,            Қойдың   құлағынан,            Апамның    киізінен,            Қошқардың   мүйізінен    үйрендім.                                                           Ә.Қастеев. Көне  заманнан  қазіргі  кезге  дейін  халықтың  тұрмыс-дәстүрімен  тығыз  қайнасып,  өмір  сүріп  келе  жатқан  өнердің  бір  түрі –ол  қолданбалы  өрнек  өнері. Қазірде  ою-өрнектерді  композициялық  құрылымына  қарай  бір  жүйеге  келтіру  үшін  ғалымдар  ою-өрнекті  төрт  топқа  бөледі:    1. Зооморфты      2.Өсімдік  пішіндес 3.  Геометриялық    4.  Космогониялық. Әр  ою-өрнектің  астарында  мағына  болады.  Мысалы:  «қошқар мүйіз»  оюы  молшылықты   меңзейді,    «ағаш»  оюы  ынтымақ   бірлікті,  «ирек»  оюы  адамның  өмір  жолы,  судың  белгісі,  «шеңбер»  оюы  жарық  өмір  жолы  дегенді  білдіреді.     «Құс»,  «түйе  табан»,  «итқұйрық»  ою-өрнектері  кебеже,  жүкаяқ,әбдіре,  асадал  сынды  бұйымдарда,  ал  өсімдік  пішіндес  оюлар  «гүл»,  «жапырақ»,  «қырмызы  гүл»,  т.б.  ағаш  бұйымдарда  шебердің  талғамына  қарай  топтастырып  беріліп  отырған.  Геометриялық  өрнектер  кілемде,  шым  шиде,  ағаш  пен  тастан  өңделген  бұйымдарда сондай-ақ барлық дерлік  бұйымдарда  композиция  құру  барысында пайдаланады. Космогониялық  өрнектер  көбіне  кілемде,  жүзіктерде  кездеседі. Жоғарыда  өрнектердің  композициялық  құрылымы  дегенді  айттық.Композиция  дегеніміз -өрнекті  бұйымның  бетіне  реттеп  орналастыру,  жүйелеу.   Композициялық  тұйық  өрнектер  дегеніміз- шеңбер  ішінде,  түрлі  бұрыштар  ішінде  орналасқан өрнектер.   Өрнектерді  орналастыру  үшін  симметрия  сақталу  керек.  Симметрия  дегеніміз- ою  өрнектің  екі  жағының  тең  болуы.  Ою-өрнекте  бір  элемент  қайталанып  келсе  мұны- ритм  дейміз.  Бұйымға  салынатын  ою-өрнектің  бояу  түрлерінің  бір-бірімен  үйлесіп,  жарасым  табуы – колорит  деп  аталады.     Мысалы:  көк  түс – аспанды,  жасару,  өмір,  өсу  деген  мағынаны  білдіреді,  қызыл  түс – оттың,  күннің  белгісі,  қара  түс – жердің  түсі,  берекенің  белгісі,  сары  түс – ақыл,  парасат,  байлықтың  белгісі,  ақ  түс – қуаныштың,  бақыттың,  тазалықтың  белгісі,  жасыл  түс – жастықтың,  көктемнің  белгісін  білдіреді. Сонымен  қазақтың  ою  және  өрнек  деген  қос  сөзі  біріге  келіп,  латынша  орнамент  деген  ұғымды  білдіреді.   Мағынасы  әсемдеу,  сәндеу.  Ою  дегеніміз – бұйымға  түсірілген  өрнекті  пышақпен  кесу  арқылы  өңдеу,  бұйымды  шабу  кезіндегі  ойып  өңдеу  жұмыстары.  Өрнек  дегеніміз – кез  келген  бұйымның  сыртына  түсірілетін  біртұтас  байланысты  әшекей.  Жалпы  алғанда  ою - өрнек  дегеніміз - әдемі  ырғаққа  арнаулы  жүйемен  құрылған  өрнек  бөлшектері. Шеберлер  бұйымға  салатын  ою - өрнектерді  жүйелеп,  бояуларын  да  үйлестіре  біледі. Артында  өшпес  із  қалдырған  қолөнер  шеберлері  біздің  өңірде  де  баршылық.  Соның  бір – екеуіне  тоқтала  кетейік.                       Теориялық  бөлімді  қорыту.      Өткенді  еске  алып,  ойға  толам,      Сұрыптап  тезге  салып,  көп  ойланам,      Ой  түбіне  жете  алмай  титықтасам,      Қолыма  қайшы  алып,  ою  оям – деп  Б.Момышұлы  атамыз  айтқандай  біз  де  келесі  сарамандық  жұмыс  бөліміне  көшеміз.   Сарамандық  жұмыс.      Ағаш  бетіне  бедерлеп  өрнек  ою.      1.Салынатын  өрнек  жобасын  қағазға  салу.      2.Тақтай  бетін  тегістеп  сүргілеу.      3.Өрнекті  ағаш  бетіне  көшіру.      4.Өрнекті  ою.   Жұмысты  саралап  сараптау,  баға  беру. Үйге тапсырма: Қазақ халқының ою-өрнектерін басқа халықтардың  ою- өрнектерімен салыстыру. Жұмыс  орнын   жинастыру.    
Тип материала: Документ Microsoft Word (docx)
Размер: 200.72 Kb
Количество скачиваний: 36
Просмотров: 219

Похожие материалы